In 1928 veranderde de gezondheidszorg dramatisch: min of meer bij toeval werd Penicilline ontdekt, waarmee het eerste antibioticum een feit was. Voortaan waren levensbedreigende ontstekingen behandelbaar, vaak met succes.
Al vrij snel bleek er ook een nadeel te zijn: sommige patiënten ontwikkelden een allergie. De farmaceutische industrie ging aan de slag en in de loop van de jaren werden er steeds meer antibiotica ontwikkeld. Toen er een orale toediening mogelijk werd (i.p.v. injecties) nam het gebruik enorm toe. Ook in de veehouderij werden antibiotica kwistig gebruikt. Helemaal toen bleek dat kalveren sneller groeien met antibiotica liep het uit op misbruik. Aanvankelijk konden de antibiotica via de melk ook bij consumenten terechtkomen. Door strenge regels zou dat nu niet meer mogelijk zijn.
Het gevolg van het kwistige gebruik van antibiotica bleek een groot probleem: resistentie. Omdat nooit 100% wordt uitgeschakeld blijven de sterkste bacteriën over. Als die zich vermenigvuldigen vormen ze een resistente stam. Door dan uit te wijken naar een ander antibioticum kan de infectie alsnog behandeld worden. Totdat er sprake was van multiresistentie: stammen zoals de MRSA die ‘onoverwinnelijk’ zijn. Niet vreemd dat juist bij werkers in de veehouderij dit fenomeen het eerst werd ontdekt.
De hele ontwikkeling van antibiotica is gestoeld op de ontdekking dat schimmels bacteriën kunnen doden. Dit is een duur proces van ontwikkeling en fabricage. In Oost-Europa was dit geld niet beschikbaar. Daar bouwde men op een ander principe: bacteriofagen. Dat zijn andere microben die ook bacteriën kunnen doden. Ze zijn daar ontzettend goed in, maar hebben één nadeel: elke faag is gespecialiseerd in één soort bacterie. Om succesvol infecties te lijf te gaan is er een uitgebreide ‘fagenbank’ nodig. Voordeel: het is relatief goedkoop om ze te vermeerderen als je ze eenmaal hebt.
Nu het water aan de lippen staat qua (multi)resistentie is er nu ook in het westen interesse in de fagentherapie. Prof. Dr. Stan Brouns in Leiden heeft een lab opgezet en werkt aan een fagenbank. Dit is nu de hoop voor de toekomst. Maar ook hier stuit men op het probleem van resistentie, dus er moet nog veel werk verzet worden om niet dezelfde weg te gaan als de antibiotica!
Gelezen in Trouw
Bron: prof.dr. Stan Brouns - TU Delft
